Achterberg is een agrarisch dorp met ca. 1500 inwoners op de overgang van de Grebbeberg (stuwwal) naar het Binnenveld (vallei), vanwaar de toponiem ‘achter(de)berg’. Op deze overgang vinden we de cultuurlandschappen Kampenlandschap en Broekontginningen (in de vorm van de Achterbergsche hooilanden, zie kaarten van 1870 versus 1921; bron: Topotijdreis).
Achterberg ontstond op gordeldekzandruggen te midden van gordeldekzandwelvingen. Het nederzettingspatroon was aanvankelijk lijnvorming langs de bochtige Cuneraweg (wegen volgden de hogere delen in het landschap en hadden hierdoor vaak een bochtig verloop). Aan de westkant lagen de hoger gelegen bossen van de Grebbeberg en (slechts enkele) essen en aan de oostkant de kampontginningen. Nog verder oostelijk, tegen de Grift aan, liggen de Achterbergsche hooilanden op de voormalige loodrecht op de Grift geënte veenontginningen. In de Middeleeuwen werd hier, aan de voet van de Grebbeberg, het kasteel Ter Horst gebouwd dat diende als gevangenis, bestuurscentrum en militaire verste tot het in 1543 werd verwoest.
De vele monumentale boerderijen met hun langgerekte rechthoekige percelen (‘de Kampen’) loodrecht op de Cuneraweg werden voorheen gescheiden door houtwallen, houtsingels en heggen (welke boomsoorten neem je waar?). Het kampenlandschap bestaat niet uit grote akkercomplexen, maar uit individuele akkers. Hier ontstond een traditioneel gemengd boerenbedrijf gericht op verbouw van voedselgewassen en waarin veeteelt een ondergeschikte positie innam. De zogenaamde geriefhoutbosjes staan vaak op een overhoekje en werden aangeplant om zelf in de houtvoorraad te voorzien. Geriefhoutbosjes bestaan vaak maar uit een of twee soorten, zoals zomereik of hazelaar. Deze gemengde bedrijfsvorm gaandeweg maakte plaats voor het veredelingsbedrijf waarin juist de veehouderij een overheersende positie innam, met o.a. bouwlanden ingezaaid als grasland of verbouw van voedergewassen als maïs, dat later uitgroeide tot de intensieve veehouderij.
Bron: (1) Het Nederlandse landschap van Barendse et al. 2010; (2) Stichting Landschapsbeheer Gelderland over kampenlandschap; https://slgelderland.nl/kennisbank/kampenlandschap